Мұрат Мұтырғанов, цирк әртісі, Қазақстан
Республикасының еңбек сіңірген қайраткері.
30-дан астам марапаттардың иегері. Әлемнің 100-ден
астам еліне гастрольдік сапармен барған әртіс.Әлемдегі ең жас клоун ретінде рекордтар кітабына енді.
Мұрат, өмірлік қағидаларыңызбен бөлісіңізші.
– Адамдармен ашық, адал болу.
– Өз миссияңды, мақсат-міндеттеріңді орындау.
– Жай ғана өмір сүру емес, жер бетінде жақсы із қалдыру.
Сіздің отбасыңызда цирк әулетінің үшінші буыны жұмыс істеуде. Цирк әртісі болғыңыз келетінін қашан түсіндіңіз?
Иә, расында да, ұлым Майкл – әулетіміздің үшінші ұрпағы,
ол біздің ісімізді жалғастырады деп сенемін. Мен цирк отбасында дүниеге
келгендіктен, анамның құрсағында әртіс боламын деген шешім қабылдаған шығармын.
Бізді, цирк балаларын «Үгінділерде туған балалар» деп атайды. Негізінде
тағдырымыз туылғанға дейін анық. Мен мұны бес жасымда саналы түрде түсіндім,
әкем менен кім болғым келетінін сұрады. Сонда мен: «Цирк әртісі немесе ғарышкер
болғым келеді», - деп айтқанмын. Әкем маған онда көп жаттығып, көп оқу керек
деп жауап берді. Бүгінгі күні менің цирктегі тәжірибем 32 жыл.
Қазіргі әлемде әзіл-сықақ қатал, дөрекі, лас болып кетті. Және жақсы сөзбен немесе іспен күлдіру барған сайын қиындап барады. Бірақ біз берілмейміз, қызықты оқиғалар мен сюжеттер ойлап табуға тырысамыз. Біздің жұмыс тек күлкі үшін күлкі емес.
Көрерменге күлкілі болмаса, не істер едіңіз?
Жылайтын шығармын.
«Көз мұңды, сөз күлкілі», – клоундар туралы әндегі бұл жолдар рас па? Өмірде клоундар қандай? Ал өзіңізді не күлдірте алады?
Менің ойымша, клоундардың шынайы өмірде мұңды екендігі өтірік. Шындығында, клоундар қатты шаршайды, өйткені өнер көрсету кезінде эмоционалды және психикалық жүктеме үлкен. Көрермендер бізді көңілді, сергек түрде көруге үйренген. Сондықтан біз әрқашан жүгіріп, секіріп және көңіл көтеріп жүруіміз керек деген түсінік пайда болады, ал өмірде біз қарапайым адамбыз, қызыл мұрынсыз және сиқырсыз дүкендерге барамыз, азық-түлік сатып аламыз. Бірақ жеке өзім өмірде көңілдімін, достарымды мазақтап күлкі етуді ұнатамын. Ал клоундардың аға буыны шынымен қайғылы, жасы ұлғайған сайын оларға қандай да бір кейіпте емес, өзі болуға тура келеді.
Әлемнің ұлы клоундары кім деп есептейсіз?
Мен үшін басты үлгі – әулетіміздің негізін қалаған әкем Карим Мутурганов. Әрине, мен Чарли Чаплиннің, Юрий Никулиннің, Олег Поповтың, Леонид Енгибаровтың, Михаил Румянцевтің (Қарандаш клоуны) шығармаларын жақсы көремін. Шетелдік әртістердің ішінен маған Питер Шаб, Дэвид Ларибле ұнайды, олар әлі де өнер көрсетуде және мені өте шабыттандырады.
Адамдар циркті не үшін жақсы көреді деп ойлайсыз?
Шынымды айтсам, циркке деген көзқарасымыз біршама немқұрайлы. Оны өнер деп есептемейді. Немесе басқа елдерде циркке белгілі бір әртіс үшін, кумирі үшін баратын адамдар болса, бізде ондайлар жоқ. Сондықтан біздің, Мутургановтардың басты міндетіміз – цирк мамандығының бұрынғы беделін көтеріп, қайта қалпына келтіру. Бірақ, жалпы, әлем циркті шынайылығы үшін жақсы көреді, сахнаның артында үйренгенді көрсетеміз, бұл әртістердің белгілі рөлдері бар кино немесе театр емес. Цирк – жас шектеусіз халық өнері, келіп ләззат алатын орын. Сол үшін барша қауым оны жақсы көреді.
Сіз әдетте бос уақытыңызды қалай өткізесіз? Хоббиіңіз бар ма?
Мен бос уақытты әдеттегідей өткіземін: PlayStation ойнау, киноға бару, әлеуметтік желілерде «отыру». Сонымен қатар, әртүрлі рюкзактардың коллекцияларын жинағанды ұнатамын.
Достарыңыз сізді қалай сипаттайтын еді?
Оны достарымнан сұраған дұрыс. Мүмкін, көңілдімін, ешқашан түңілмейтін адаммын деп жауап беретін шығар.
Егер сіз бір күнді қайта-қайта сүре алсаңыз, сол күні не істеуді қалайтын едіңіз?
Қайталанатын күн ба? Бәлкім, аренада өнер көрсетіп, көрерменді қуантар едім. Мен одан ешқашан шаршамаймын. Ал кәсіби тұрғыдан дағдымды одан әрі жақсартар едім.